در مورد عادت ماهیانه (قاعدگی ، پریود) بیشتر بدانید
اسم های متفاوتی داره . اما درد مشترک همه خانم هاست .
بانوان در سنین باروری به طور طبیعی، هر ۲۸ روز (این عدد می تواند ۷ روز بیشتر یا کمتر از این هم باشد)، ۲ تا ۷ روز دچار خونریزی می شوند (در این مقاله دوره ۲۸ روزه را در دوره قاعدگی و روزهای خونریزی را زمان عادت ماهانه می نامیم.) در هر عادت ماهانه طبیعی روزانه حدود ۵ قاشق سوپ خوری ۲۰(ر۴۰ میلی لیتر) خون و ترشحات خارج شده و کمتر از ۸ نوار بهداشتی خیس می شود. معمولا شدت خونریزی دو روز است. چرا خونریزی؟
در تخمدان میلیون ها تخمک وجود دارد که هر تخمک به همراه سلول های اطرافش، مجموعه ای به نام فولیکول را شکل می دهد. این فولیکول ها تحت اثر ترشحات قسمتی از مغز به نام هیپوفیز قرار دارند.
* یک دوره قاعدگی طبیعی را، براساس وضعیت جدار داخلی رحم، می توان به سه مرحله تقسیم نمود:
۱) مرحله رشد
۲) مرحله ترشحی
۳) مرحله تخریب
در مرحله رشد که زمانی بین اتمام خونریزی و تخمک گذاری است، فولیکول های تخمدان تحت تاثیر ترشحات هیپوفیز، هورمونی به نام استروژن تولید می نمایند. استروژن بر لایه داخلی جدار رحم اثر کرده و موجب افزایش رشد آن می شود. در روزهای میانی دوره قاعدگی (تقریبا روز )۱۴ یک تخمک از یکی از تخمدان ها رها می شود. پس از رها شدن تخمک، سلول های باقی مانده فولیکول (که در این زمان، اصطلاحا جسم زرد نامیده می شوند) تغییر کرده و شروع به ترشح هورمونی به نام پروژسترون می نمایند. هورمون پروژسترون باعث افزایش ضخیم شدن جدار داخلی رحم می شود. بنابراین، با رها شدن تخمک و ترشح هورمون پروژسترون، نیمه دوم قاعدگی آغاز می شود.
در صورتی که تخمک رها شده توسط اسپرم بارور شود و تبدیل به سلول تخم شود، در جدار داخلی رحم جایگزین شده و با کنش های پیچیده ای مانع از بین رفتن جسم زرد می شود. اما اگر تخمک بارور نشود و یا به هر دلیلی در جدار رحم جایگزین نگردد، جسم زرد پس از چند روز ترشح پروژسترون، از بین می رود. در نتیجه جدار داخلی رحم در اثر افت ناگهانی استروژن و پروژسترون دچار تخریب شده و تکه تکه فرو می ریزد. این ریزش جدار داخلی رحم، همان خونریزی عادت ماهیانه است.
● علل خونریزی غیرطبیعی
در خونریزی غیرطبیعی رحم، طول دوره قاعدگی، میزان و یا زمان خونریزی دچار اختلال می شوند. طول دوره قاعدگی زمانی غیرطبیعی است که بیش از ۳۵ روز یا کمتر از ۲۱ روز طول بکشد و یا دوره های آن نامنظم باشند. دوره قاعدگی از وضعیت سلامت سایر ارگان ها نیز تاثیرمی پذیرد؛ به همین علت نه تنها بیماری های دستگاه تناسلی، بلکه بسیاری از بیماری های ارگان های دیگر نیز می توانند خونریزی غیرطبیعی رحمی ایجاد نمایند. اما شایع ترین علل خونریزی غیرطبیعی مربوط به دستگاه تناسلی، اینها هستند:
۱) حاملگی
شایع ترین علت به هم خوردن نظم عادت ماهیانه در زنان در سنین باروری ۱۸ ۴۰( سال)، حاملگی و عوارض مرتبط با آن مثل حاملگی خارج رحمی است. بسیاری از زنان در چند ماه اول حاملگی طبیعی، دچار خونریزی می شوند. بنابراین بسیار مهم است که در زنانی که تماس جنسی داشته اند، حتی اگر <مطمئن> هستند که حامله نیستند، تست حاملگی انجام شده و حاملگی به عنوان شایع ترین علت خونریزی غیرطبیعی، رد شود.
۲) مشکلات مربوط به تخمک گذاری
لزوما در تمام دوره های قاعدگی، تخمک گذاری اتفاق نمی افتد. در سال های ابتدای بلوغ و در سال های نزدیک به یائسگی و حتی در اثر استرس هایی مثل مسافرت یا تغییر شغل، شیوع دوره های فاقد تخمک گذاری افزایش می یابد. در دو سال اول شروع قاعدگی ، ۸۵ درصد دوره های قاعدگی فاقد تخمک گذاریند، در حالی که پس از ۶ سال از شروع قاعدگی این عدد به ۲۰ درصد می رسد. در روز ۱۴ قاعدگی در صورتی که تخمک گذاری انجام نشود، جسم زرد که تولیدکننده هورمون پروژسترون است، ایجاد نخواهد شد؛ بنابراین تخمدان به تولید استروژن ادامه داده و لایه داخلی رحم همچنان به رشد خود ادامه خواهد داد. در اثر این ازدیاد رشد، دوره قاعدگی طولانی شده و خونریزی نامنظم و لکه بینی ایجاد خواهد شد. این امر می تواند زمینه را برای ایجاد پولیپ و سرطان رحم فراهم نماید.
گرچه، در ابتدا و انتهای دوران باروری، عدم تخمک گذاری به طور شایع اتفاق می افتد، اما بیماری هایی مثل تخمدان پلی کیستیک و اختلالات تیرویید نیز می توانند آن را ایجاد نمایند.
۳) مشکلات رحمی
عفونت ها، تومورهای بدخیم و خوش خیم رحمی نیز می توانند خونریزی ایجاد نمایند. برخی از این ضایعات بسیار شایع هستند، به طور مثال میوم که توموری خوش خیم است در ۳۰ درصد زنان دیده می شود. این ضایعات همیشه منجر به خونریزی نمی شوند و ممکن است فرد علی رغم ابتلا به آنها دچار خونریزی نشود.
ضخیم شدن لایه داخلی رحم نیز از علل خونریزی، خصوصا در خانم های ۴۰ -۵۰ سال است. ضخیم شدن لایه داخلی رحم، هشداری بسیار جدی برای وقوع سرطان در آینده محسوب می شود. احتمال سرطان رحم با افزایش سن زیاد می شود، بنابراین بسیار مهم است که در زنان بالای ۴۰ سال مطمئن شویم که علت خونریزی، سرطان نیست.
سرطان تنها علت خونریزی غیرطبیعی نبوده و هر خونریزی به معنی سرطان نیست. بنابراین اگر به اختلالات قاعدگی دچار شدید، افکار مزاحم را از خود دور نموده و از تفسیرهای عجولانه بپرهیزید، اما به هیچ وجه در مراجعه به پزشک سهل انگاری نکنید.
گاهی وقت ها هم در اثر عواملی مثل آی.یو.دی، رحم دچار جراحت شده و خونریزی می کند. خونریزی خفیف ناشی از آی.یو.دی طبیعی است و درمانی نیاز ندارد، اما خونریزی های شدید باید حتما مورد توجه قرار گیرند.
۴) سایر علل
در زنان پس از یائسگی، یکی از علل مهمی که باید به خاطر داشت، خشک بودن دیواره واژن به علت فقدان استروژن پس از یائسگی است که این امر موجب خونریزی پس از تماس جنسی می شود.
داروهایی که جلوی انعقاد را می گیرند و اختلالات غددی مثل اختلالات تیرویید نیز می توانند موجب خونریزی غیرطبیعی رحمی شوند.
● وقتی مراجعه به پزشک ضروری است
خونریزی غیرطبیعی مسئله بسیار مهمی است و با رویت آن باید سریعاً به پزشک مراجعه نمایید. در صورتی که فقط دچار خونریزی غیرطبیعی شده اید، می توانید در مطب تحت معاینه و معالجه قرار گیرید. اما اگر علایمی مثل سبکی سر، شکم درد شدید و تب نیز همراه خونریزی وجود داشته باشد، بهتر است به اوراژنس بیمارستان مراجعه کنید.
معمولاً پزشکان سعی می کنند به کمک تاریخچه ای که شما از بیماری ها و حالات گذشته خود در اختیار آنها قرار می دهید و معاینات و آزمایش هایی که درخواست می کنند، علت خونریزی شما را از میان علت های ذکر شده بیابند. پزشکان علاقمندند، جهت یافتن علت خونریزی، اطلاعات کاملی در مورد زمان و میزان خونریزی و دفعات تکرار آن، آخرین دوره طبیعی، حاملگی قبلی، آخرین تماس جنسی، روش های پیشگیری از بارداری و داروهای مورد استفاده شما داشته باشند.
به خاطر داشته باشید که ممکن است در ویزیت اول تشخیص دقیق بیماری میسر نشود و به چندین نوبت مراجعه نیاز باشد.
● مراقب خود باشید
▪ ابتدا مطمئن شوید که منشا خونریزی، دستگاه تناسلی است و از مقعد یا دستگاه ادراری نیست. برای این کار می توانید از تامپون استفاده نمایید.
▪ در صورتی که خونریزیتان زیاد است، در بستر استراحت کنید.
▪ تعداد تامپون های مصرف شده و یا نوار بهداشتی های استفاده شده را حتماً بشمرید؛ تعداد آنها به پزشک کمک می کند تا تخمینی از میزان خونریزی شما داشته باشد.
▪ آسپرین نخورید، چرا که زمان خونریزیتان را طولانی می کند.
درمان
نوع درمان وابسته به علت خونریزی است و در هر مورد جداگانه تصمیم گرفته می شود.
در مواردی که اختلالات هورمونی علت خونریزی غیرطبیعی رحمی باشند، معمولاً از داروهای هورمونی مثل قرص های پیشگیری از بارداری جهت درمان استفاده می شود.
اگرچه خود این قرص ها نیز از علل خونریزی غیرطبیعی هستند اما در مواردی خاص، درمان موثری علیه آن محسوب می گردند.
با شروع درمان دارویی در مواردی که بی نظمی های هورمونی عامل خونریزی هستند، معمولا پس از چند ماه، دوره های قاعدگی منظم می شوند؛ در صورت عدم پاسخ به این درمان، حتماً مجدداً به پزشک خود مراجعه کنید، تا سایر علل خونریزی مورد بررسی قرار گیرند.
به خاطر داشته باشید که تغییرات عادت ماهانه مسئله ای بسیار پراهمیت است و ممکن است نادیده گرفتن آن هزینه بسیار سنگینی درپی داشته باشد.
پرشین پرشیا
