علائم ، درمان و پیشگیری از دیابت بارداری تهیه شد
تعریف دیابت بارداری
دیابت بارداری به شرایطی گفته میشود که افزایش قند خون برای اولین بار، در طی دوران بارداری دیده شود. دیابت بارداری، تقریباً در ۴ درصد از بارداریها بروز میکند. علت دقیق دیابت باردای مشخص نیست، ولی وجود برخی از سر نخ‌ها، شما را در تشخیص زودرس این بیماری کمک می‌نماید. با توجه به عوارضی که دیابت برای جنین و مادر باردار میتواند داشته باشد، پیشگیری و کنترل دیابت در طی دوران بارداری ضروری است.
دیابت بارداری، حالت عدم تحمل گلوکز است و با وجود ناسازگاریش با بدن در زنان باردار بدون سابقه دیابت ظاهر می شود. بعد از دو بار آزمایش در صورتی که میزان گلوکز موجود در خون سیاهرگی فرد ناشتا بالاتر از ۱۲۶ میلی گرم در لیتر باشد، فرد مبتلا به دیابت است. اما این مورد، نوعی ساده از عدم تحمل گلوکز است که می بایست تحت مراقبت قرار گیرد. این مسئله ای رایج در دیابت است که (تقریباً در ۵٪ بارداریها) منجر به بروز مشکلات کاملاً جدی برای مادر و جنین می شود. این بیماری معمولاً بین هفته های ۲۴ و ۲۸ بارداری ظاهر می شود و همزمان با آن هورمون لاکتوژن جفتی توسط جفت ترشح شده که باعث ایجاد کاهش حساسیت به انسولین در مادر می شود
علائم و نشانه ها دیابت بارداری
پرنوشی، پرادراری، گرسنگی زیاد، کاهش وزن، خستگی، تاری دید، قندخون بالا
علل و عوامل خطرساز دیابت بارداری
تقریباً در اکثر زنان به دلیل تغییرات هورمونی ای که در طی بارداری ایجاد می‌گردد، درجاتی از اختلال عدم تحمل گلوکز مشاهده می‌گردد. بدین معنا که مقدار قند خون آنها افزایش می‌یابد، ولی به اندازه‌ای افزایش نمی‌یابد که بتوان آن را بیماری دیابت در نظر گرفت.
در طی سه ماهه سوم بارداری، تغییرات هورمونی مذکور، زن باردار را در خطر ابتلا به دیابت بارداری قرار می‌دهد. در طی بارداری افزایش یک سری از هورمون‌های مترشحه از جفت (جفت، اندام ارتباطی ای در ناحیه ناف نوزاد می‌باشد که همانند یک ریسمان، نوزاد را به رحم مادر متصل میکند)، به انتقال مواد غذایی از مادر به جنین و در نتیجه به پیشرفت رشد جنین کمک می‌کنند. بخش دیگری از هورمون‌هایی که در جفت تولید می‌شوند در جهت پیشگیری از افت قند خون مادر فعالیت می‌کنند که این دسته از هورمون‌ها از طریق ممانعت از عملکرد انسولین، عمل می‌کنند. لذا در طی بارداری، این هورمون‌ها زمینه اختلال عدم تحمل گلوکز (افزایش قند خون) را فراهم می‌کنند. در مقابل، بدن شما برای جلوگیری از افزایش قند خون مجبور خواهد بود انسولین بیشتری ترشح نماید تا قند به درون سلول‌ها منتقل شود و برای تولید انرژی در اختیار سلول‌های بدن قرار گیرد. سلول‌های موجود در لوزالمعده مادران، اغلب توانایی تولید انسولین بیشتر (در حدود ۳ برابر حد طبیعی) را برای غلبه بر اثر هورمون‌های بارداری افزایش دهنده قند خون دارند. اگر چنانچه لوزالمعده نتواند انسولین را به میزان کافی ترشح کند، میزان قند خون افزایش می‌یابد و در نهایت منجر به بروز دیابت بارداری می‌گردد.
عوامل زیر خطر ابتلا به دیابت بارداری را در طی دوره بارداری افزایش می‌دهند:
– داشتن اضافه وزن قبل از بارداری (چنانچه وزن قبل از بارداری از وزن ایده‌آل به میزان ۲۰٪ و یا بیشتر، بالاتر باشد.)
– وجود قند در ادرار
– اختلال تحمل گلوکز و اختلال در گلوکز ناشتا (در این شرایط قند خون بالا است، ولی به حدی بالا نیست که بتوان آن را دیابت در نظر گرفت. به این حالت مرحله پیش از دیابت گفته میشود)
– سابقه خانوادگی ابتلا به دیابت (اگر مادر و پدر یا برادر و خواهر شما دیابت داشته باشند.)
– سابقه تولد نوزاد بیش از ۴ کیلوگرم در گذشته
– سابقه تولد نوزاده مرده در گذشته
– سابقه ابتلا به دیابت بارداری در بارداری قبلی میزان خطر دیابت بارداری را در دفعه بعد ۲ تا ۳ برابر می‌نماید.
– داشتن مایع آمنیوتیک بیش از حد (شرایطی که پلی هیدرآمینوس نامیده میشود).
درمان بیماری دیابت بارداری
برای کنترل دیابت بارداری اقدامات زیر توصیه می‌گردد:
– پایش منظم سطح قند خون در طی روز (در مراحل اولیه توصیه می‌گردد که ۴ بار در روز قند خون را با دستگاه‌های اندازه گیری قند خون کنترل نمود: قبل از صبحانه و ۲ ساعت پس از هر وعده غذایی. برخی مواقع ممکن است پایش قند خون قبل از همه وعده‌های غذایی نیز لازم گردد. البته بعد از طی مرحله حاد، نیاز به این میزان اندازه گیری نخواهد بود).
– بررسی ادرار به منظور وجود کتون‌ها (یک نوع اسید که وجود آن در ادرار نشان می‌دهد دیابت کنترل نشده‌است).
– رعایت رژیم غذایی : نظم غذایی یکی از مهم ترین موارد در کنترل قند خون در طی ساعات روز است. بر همین اساس پزشک معالج، از بیمار درخواست میکند دریافت کالری اش را در چند نوبت منظم در طی روز توزیع کند.
– فعالیت بدنی و ورزش پس از تایید پزشک معالج: داشتن پیاده روی منظم در کنترل سطح قند خون بسیار مفید است. برای جلوگیری از بروز عوارض مرتبط با فعالیت بدنی، حتماً باید بیمار با پزشک خود مشورت نماید.
– بررسی روند افزایش وزن: میزان افزایش وزن در طی دوران بارداری باید حدوداً بین ۷ تا ۱۴کیلو باشد. در افرادی که بارداری را با چاقی و افزایش وزن آغاز می‌نمایند، این میزان افزایش وزن به ویژه در صورت ابتلا به دیابت بارداری باید کمترین مقدار باشد.
– مصرف انسولین در صورت نیاز: انسولین تنها داروی دیابتی است که مصرف آن در طی بارداری در صورت عدم کنترل قند خون توصیه می‌گردد.
– کنترل افزایش فشار خون بیمار.
پیشگیری دیابت بارداری
کنترل وزن در محدوده مناسب، تغذیه سالم
الو دکتر
